گروه مسجد و کانون های مساجد: شناخت روحانیون اثرگذار در دوره دفاع مقدس، علاوه بر معرفی الگوهای نیک به افراد، می تواند مشوقی برای روحانیون جوان تر برای درک جایگاه مهم خود در جامعه و در میان نسل جوان باشد.

از این رو و در سلسله گزارش هایی به معرفی تعدادی از روحانیون باسابقه و اثرگذار در دوران دفاع مقدس پرداخته ایم که در نخستین گزارش شرح زندگی حجت الاسلام والمسلمین «مهدی شاه آبادی»، امام جماعت مسجد اعظم شاه آبادی (رستم آباد) واقع در تهران، میدان اختیاریه و نماینده مجلس شورای اسلامی مرور می شود:

مهدی شاه آبادی در سال 1309 (ه.ش) دیده به جان گشود و پدرش، مرحوم آیت الله العظمی محمدعلی شاه آبادی، استاد اخلاق و عرفان امام خمینی (ره) و از مراجع تقلید بود. مهدی در سن 14 سالگی به منظور کسب علوم قدیمه به مدرسه علمیه مروی رفت، دروس طلبگی را فرا گرفت و تا آن جا پیش رفت که در سن 18 سالگی ملبس به لباس روحانیت شد.

وی سپس وارد عرصه تبلیغ شد و به منظور ایجاد هماهنگی لازم بین مراجع عظام تقلید و امام خمینی (ره) به صورت فعالانه عمل کرد و عموما اعلامیه های امام راحل را توسط دوستان خود به شهرستان ها می فرستاد و بعد از وفات آیت الله العظمی سید حسین بروجردی، زعیم جهان تشیع، در دهه های سی و چهل شمسی، با مسافرت به روستا های دوردست، آرمان های پیر جماران را به مردم معرفی می کرد.

شاه آبادی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی همچون سابق به فعالیت های خویش ادامه داد. وی سمت های مختلفی پس از پیروزی انقلاب داشت که از آن جمله می توان به این موارد اشاره کرد: عضویت در شورای مرکزی کمیته های انقلاب اسلامی، عضویت در شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز تهران، دبیری جامعه روحانیت مبارز شمیرانات و نماینده دوره دوم مجلس شورای اسلامی. فعالیت ها و مبارزات وی ادامه داشت تا اینکه در ششم اردیبهشت ماه ۱۳۶۳ هنگام بازدید از مناطق جنگی جنوب در منطقه عملیاتی جزیره مجنون بر اثر اصابت ترکش به شهادت رسید و اولین شهید از دومین دوره مجلس شورای اسلامی شد.

شهید شاه آبادی علاقه خاصی به رزمندگان جبهه های حق علیه باطل داشت و در هر فرصتی به دیدار آنان می رفت و حضور خود را در صحنه های نبرد حفظ می کرد. وی در آخرین سفر خود به جبهه که منتهی به شهادتش شد، به رزمندگان اسلام گفت: «اگر رزمندگان سر ناقابل ما را می خواهند من تقدیمشان می کنم و این سر در مقابل آن ها ارزشی ندارد.» و نیز در آخرین سخنرانی اش در لشکر 25 کربلا درباره شهادت چنین گفت: «اگر شهادت می تواند نظام توحیدی مان را حفظ کند، اگر شهادت می تواند دشمن را ذلیل کند، اگر شهادت می تواند تفکر و بینش اسلامی مان را به دنیا اعلام کند، ما آماده این شهادتیم.»

جالب است بدانید که این نماینده مجلس شورای اسلامی اصرار زیادی به حضور در جبهه ها داشت، چنان که در ایام تعطیلی مجلس یا هر فرصتی به خط مقدم جبهه می رفت. او با این سفرهای متعدد خود، در صدد اطاعت از امر امام (ره)، دیدار با رزمندگان و تقویت روحیه آنان بود. این نماینده مجلس حضور میدانی در جبهه ها را مقدم بر هر خوش نشینی در پارلمان می دانست (1).

شهید حجت الاسلام والمسلمین شاه آبادی در سال 1350 به تهران بازگشت و این هنگام که مصادف با رحلت امام جماعت مسجد روستای رستم آباد در اطراف شمیران بود، به دعوت معتمدین و جوانان مبارز محل، امامت مسجد رستم آباد را قبول و آن جا را به کانون مبارزه علیه رژیم شاه تبدیل کرد. حضور وی نقطه عطفی در برنامه های این مسجد شد به طوری که آن را از مسجدی معمولی به کانون مبارزه علیه رژیم طاغوت تبدیل کرد.

شهید شاه آبادی در حوزه مسجدداری نیز بسیار موفق عمل می کرد به طوری که توانسته بود مسجد رستم آباد را به کانون مبارزه در شمال تهران تبدیل کند. مجالس عزاداری به مناسبت ایام شهادت اهل بیت (ع) به ویژه در ماه محرم به فرصتی برای اعلام انزجار اهالی این مسجد و مردم محله اختیاریه و رستم آباد (واقع در شمال تهران) از نظام طاغوت تبدیل می شد. معروف است زمانی وی به این مسجد آمد شمار نمازگزاران این خانه خدا از تعداد انگشتان دو دوست بیشتر نمی شد اما به همت شاه آبادی، طی یکی دو سال، در شبستان مسجد جای سوزن انداختن نبود.

جمعیت نمازگزاران مسجد رستم آباد که بیشتر و بیشتر شد، شهید شاه آبادی تصمیم گرفت بنای آن را توسعه دهد که همراهی مردم و جمعی از خیران موجب توسعه فضای این خانه خدا شد. شاه آبادی به موازات گسترش فضای مسجد، دامنه مبارزات خود علیه حکومت محمدرضا پهلوی را بیشتر می کرد و در این زمینه کارهای جالب و نویی انجام می داد. برای نمونه از ابزار هنر نیز به خوبی در این مسیر استفاده می کرد.

در یکی از گزارش های محرمانه ساواک درباره این شهید آماده است: «روز چهارشنبه ۲۷/۵/۳۵ که برابر ۱۳۵۵ بوده، در مسجد رستم آباد پایین که امام جماعت آن مهدی شاه آبادی می باشد، نمایشنامه عروسکی در حضور عده ای حدود یک صد نفر زن و مرد اجرا شده و در این نمایشنامه هیئت حاکمه به صورت کدخدا قلمداد شده و با چوب و فلک با مردم رفتار می کنند. مأمورین هم می روند و اموال مردم را غارت می کنند و عده ای را به زندان می فرستند، عده ای را هم اعدام می کنند. در کنار این جریانات، نشان داده می شود که عده ای مشغول توپ بازی هستند و به این وسیله مردم را سرگرم می کنند» (2).

سخن آخر اینکه، شهید شاه آبادی، مسجد را سنگر مبارزه خود علیه نظام طاغوت انتخاب کرده بود و در این مسیر از روش های نوین تبلیغ مانند هنر نیز به خوبی استفاده می کرد. زندگی وی الگویی تمام عیار برای ائمه جماعات در تبدیل کردن مساجد به مرکزی برای تربیت دینی و انقلابی نسل جوان است.

پی نوشت ها:

پایگاه تخصصی مسجد

مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگ و ادب پایداری