محمدباقر خراسانی مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی، در نشست خبری یازدهمین ویژه برنامه بزرگداشت علامه سیدمحمدحسین طباطبایی که پیش از ظهر امروز در سالن جلسات خبرگزاری حوزه برگزار شد، اظهار کرد: از سال ۱۳۹۴ با رصد وضعیت فرهنگی و علمی جامعه به این نتیجه رسیدیم که با وجود تأثیر شگرف علامه سیدمحمدحسین طباطبایی(ره) در هویت سازی، جریان سازی علمی، دانشی و فرهنگی در جهان اسلام، شناخت کافی از این شخصیت در جامعه حوزوی و دانشگاهی وجود ندارد.

ببینید:

تصاویر نشست خبری چهل و چهارمین سالگرد علامه طباطبایی(ره)

وی افزود: از همان سال، به مناسبت سالروز ارتحال علامه طباطبایی(ره) در آبان ماه، برنامه هایی را تحت عنوان «بزرگداشت علامه طباطبایی» طراحی و اجرا کردیم. در سال نخست، این برنامه تنها در قم برگزار شد، اما به تدریج گسترش یافت و در استان ها و مراکز مختلف کشور به اجرا درآمد.

برگزاری ۲۴۷ نشست علمی و فرهنگی تا سال ۱۴۰۳

خراسانی اظهار کرد: طی سال های گذشته، این بزرگداشت به یکی از رویدادهای علمی و فرهنگی کم نظیر کشور تبدیل شده است؛ به گونه ای که در سال ۱۴۰۳ در بازه ای دو هفته ای، ۶۸ برنامه در ۱۲ استان و ۱۶ شهرستان برگزار شد. تاکنون در مجموع ۲۴۷ نشست علمی، عمومی و تخصصی در قالب این بزرگداشت برگزار شده که محتوای آن ها در پایگاه اطلاع رسانی مجمع عالی حکمت اسلامی بارگذاری شده و در دسترس پژوهشگران و علاقه مندان قرار دارد.

رشد جریان سازی فکری و فرهنگی

مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی تأکید کرد: از آغاز، هدف ما ایجاد یک جریان پایدار فکری و فرهنگی حول محور اندیشه های علامه طباطبایی(ره) بود. خوشبختانه در سال های اخیر شاهد رشد قابل توجهی در این زمینه بوده ایم.

وی با اشاره به ثبت اسم علامه طباطبایی(ره) در فهرست شخصیت های جهانی یونسکو گفت: چند هفته پیش، سازمان یونسکو دو چهره ایرانی را به عنوان برنامه های بزرگداشت سال های ۲۰۲۶ و ۲۰۲۷ ثبت کرد که یکی از آنان علامه سیدمحمدحسین طباطبایی است. از سال ۱۴۰۰ که پیگیری های مربوط به کنگره علامه آغاز شد، ارتباطات با یونسکو شکل گرفت و خوشبختانه اکنون این متفکر بزرگ شیعی به عنوان یک شخصیت جهانی معرفی شده است.

برنامه های بین المللی در ترکیه، اندونزی و پاکستان

خراسانی در بخش دیگری از سخنان خود اعلام کرد: یازدهمین دوره بزرگداشت علامه طباطبایی از ۱۷ تا ۳۰ آبان ماه برگزار می شود. بر اساس جمع بندی نهایی دبیرخانه، تاکنون برگزاری ۱۱۹ برنامه در ۱۴ استان و ۲۲ شهرستان قطعی شده است.

وی ادامه داد: یکی از ویژگی های متمایز این دوره، تقویت بُعد بین المللی برنامه هاست. علاوه بر برگزاری مراسم در جمهوری اسلامی ایران، سه برنامه نیز در کشورهای ترکیه، اندونزی و پاکستان طراحی شده است. در پاکستان، مراسم اصلی در دانشگاه اسلام آباد برگزار خواهد شد و احتمال دارد برنامه دیگری نیز در کراچی اضافه شود.

مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی در ادامه خاطرنشان کرد: رویداد بزرگداشت علامه طباطبایی اکنون از سطح ملی فراتر رفته و در حال تبدیل شدن به یک حرکت فرهنگی و علمی بین المللی است. هدف ما آن است که اندیشه ها، آثار و روش تفکر علامه طباطبایی به ویژه در حوزه فلسفه اسلامی، معرفت شناسی و تفسیر قرآن، بیش از پیش در سطح جهانی شناسانده شود.

تمرکز ویژه بر سه محور شعر، گفت وگوی مذاهب و قرآن و حکمت

خراسانی از تمرکز ویژه دوره یازدهم بزرگداشت علامه طباطبایی بر سه محور «شعر و ادبیات»، «تعاملات علمی با علمای اهل سنت» و «قرآن و حکمت» خبر داد و گفت: امسال تلاش شده است ابعاد کمتر شناخته شده شخصیت علمی و فرهنگی علامه طباطبایی بیش از گذشته برای عموم معرفی شود.

وی با اشاره به برنامه های دوره یازدهم بزرگداشت علامه طباطبایی اظهار کرد: امسال علاوه بر برنامه های عمومی و تخصصی سال های گذشته، بر سه محور اصلی تمرکز کرده ایم که هر یک به بخشی از ابعاد دانشی و فرهنگی علامه طباطبایی می پردازد.

محور نخست شعر و ادبیات علامه طباطبایی(ره)

مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی با بیان اینکه یکی از محورهای ویژه امسال، معرفی جنبه های ادبی و ذوق شعری علامه طباطبایی است، افزود: اگر چه علامه طباطبایی بیشتر به عنوان فیلسوف، مفسر و متفکر اسلامی شناخته می شود، اما از ذوق ادبی بالایی نیز برخوردار بوده و اشعار قابل توجهی از ایشان باقی مانده است. با این حال، متأسفانه در فضای فرهنگی کشور، علامه کمتر به عنوان شاعر شناخته می شود.

خراسانی با اشاره به برگزاری برنامه ای با محور شعر و ادبیات علامه در استان آذربایجان شرقی گفت: این برنامه با همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی و دیگر نهادهای فرهنگی استان، روز ۴ آبان برگزار می شود تا ابعاد ادبی و شعری علامه طباطبایی (ره) برای مردم و اهالی فرهنگ معرفی گردد.

محور دوم: گفت وگوی علمی با علمای اهل سنت

خراسانی از طراحی برنامه ای ویژه برای تعاملات علمی با علمای اهل سنت خبر داد و گفت: این برنامه روز شنبه ۲۴ آبان در گرگان برگزار خواهد شد و اندیشمندان اهل سنت در آن به تبیین دیدگاه های خود درباره علامه طباطبایی(ره) خواهند پرداخت. هدف از این نشست، تقویت گفت وگو و هم افزایی میان علمای شیعه و اهل سنت است.

محور سوم: قرآن و حکمت در اندیشه علامه طباطبایی

وی در ادامه اظهار کرد: با وجود آنکه علامه طباطبایی(ره) از بزرگ ترین مفسران قرون اخیر و مؤلف تفسیر ارزشمند المیزان است، اما هنوز در برخی مناطق، آثار ایشان کمتر شناخته شده و حتی در برخی مراکز اجازه ورود کتاب المیزان داده نمی شود.

مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی افزود: برای تقویت بُعد قرآنی و فلسفی اندیشه علامه، امسال حدود ۲۰ برنامه با رویکرد "قرآن و حکمت" در استان خراسان رضوی و به ویژه شهر مشهد طراحی شده است. همچنین برنامه "شبی با المیزان" در ۱۵ مسجد محوری مشهد با همکاری مراکز فرهنگی استان برگزار می شود.

بزرگداشت علامه طباطبایی با ۱۱۹ برنامه در ۱۴ استان و سه کشور برگزار می شود

انتشار مجموعه آثار و تداوم برنامه ها در استان ها

خراسانی درباره استمرار فعالیت های علمی مجمع عالی حکمت اسلامی در سال های گذشته گفت: تمام مباحث مطرح شده در ده دوره گذشته در قالب مجموعه ای با عنوان یادنامه علامه طباطبایی منتشر شده است. تاکنون ۹ جلد از این مجموعه منتشر شده و جلد دهم نیز مربوط به سال گذشته است که در مرحله اخذ مجوز قرار دارد.

وی افزود: در برنامه ریزی های جدید تلاش کرده ایم از تکرار موضوعات پرهیز شود. به همین منظور، موضوعات علمی سال های گذشته در اختیار گروه های پژوهشی قرار گرفته تا مباحث تازه و نوآورانه تری ارائه دهند.

گسترش برنامه ها به ۱۴ استان کشور

مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی با بیان اینکه فعالیت های امسال در مقیاسی گسترده تر برگزار می شود، تصریح کرد: اگر چه مجمع عالی حکمت اسلامی تنها در چهار استان شعبه و در دو استان دفتر رسمی دارد، اما برنامه های امسال در ۱۴ استان کشور اجرا خواهد شد. حتی در استان هایی که دفتر یا شعبه نداریم، علاقه مندان محلی به صورت خودجوش برنامه هایی در بزرگداشت علامه طباطبایی برگزار می کنند.

خراسانی با اشاره به آغاز رسمی این رویداد ملی و بین المللی گفت: به لطف الهی، از امروز دوره یازدهم بزرگداشت علامه طباطبایی(ره) آغاز می شود. هدف ما این است که شبکه ای از یاران و علاقه مندان به اندیشه علامه در سراسر کشور شکل گیرد تا آثار و اندیشه های او به شکلی منسجم تر و عمیق تر معرفی شود.

ضرورت تبیین ابعاد شخصیتی علامه طباطبایی در فضای علمی و فرهنگی کشور

مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی با اشاره به جایگاه بی بدیل علامه طباطبایی(ره) در تاریخ تفکر اسلامی، بر لزوم استمرار برنامه های علمی و فرهنگی مرتبط با این فیلسوف برجسته تأکید کرد و گفت: در دوران بحران هویت، پرداختن به چهره هایی که هویت ساز و جریان ساز هستند، ضرورتی انکارناپذیر است.

خراسانی با اشاره به جایگاه والای علامه طباطبایی(ره) اظهار کرد: علامه به تعبیر مقام معظم رهبری، از پدیده های کم نظیر حوزه های علمیه در طول قرن هاست؛ شخصیتی که بنیان گذار یک جریان فکری، فرهنگی و علمی ماندگار در جهان اسلام به شمار می رود.

وی افزود: جا دارد مراکز علمی و پژوهشی بیش از پیش به ابعاد اندیشه و آثار این اندیشمند بزرگ بپردازند تا هم دانش عمیق ایشان بهتر شناخته شود و هم زمینه بهره گیری از آن در عرصه های علمی و دانشجویی فراهم آید.

ضرورت بزرگداشت علامه طباطبایی

مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی در پاسخ به پرسش هایی درباره ضرورت برگزاری مستمر برنامه های گرامی داشت علامه طباطبایی(ره) گفت: در شرایطی که جامعه ما با نوعی بحران هویت مواجه است، پرداختن به شخصیت ها و جریان های هویت ساز، امری حیاتی است. یکی از این چهره های تأثیرگذار، علامه طباطبایی(ره) است که نقش مهمی در شکل گیری اندیشه اسلامی معاصر داشته است.

وی با اشاره به اقدام اخیر یونسکو در گرامی داشت نام علامه طباطبایی خاطرنشان کرد: همین انتخاب نشان می دهد که این سازمان جهانی سراغ شخصیت هایی می رود که جریان ساز، مکتب ساز و هویت ساز هستند. از این رو ضروری است که ما نیز در داخل کشور با برگزاری برنامه های سالانه، این چهره های فاخر را بهتر به جامعه و جهان معرفی کنیم.

مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی افزود: یکی از استادان دانشگاهی روسیه پس از شرکت در کنگره بین المللی علامه طباطبایی(ره)، از علاقه ایرانیان به این اندیشمند بزرگ ابراز شگفتی کرد؛ این خود نشان می دهد که ما در معرفی صحیح مفاخر علمی مان کوتاهی کرده ایم.

هزینه ها و نحوه برگزاری برنامه ها

خراسانی درباره پرسش دوم مبنی بر لزوم صرف هزینه در شرایط سخت اقتصادی کشور توضیح داد: مجمع عالی حکمت اسلامی یک نهاد دولتی نیست و از اعتبارات دولتی استفاده نمی کند و تمام فعالیت ها با بهره گیری از ظرفیت های فرهنگی کشور و مشارکت مراکز علمی در استان ها انجام می شود. در دوره یازدهم برنامه های بزرگداشت، ۱۱۹ برنامه با همکاری نهادهای مختلف در سراسر کشور برگزار می شود. هزینه مجموع این برنامه ها کمتر از هزینه یک همایش نیم روزه در برخی مراکز است.

مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی افزود: در کنگره بین المللی علامه طباطبایی(ره) که طی دو سال برنامه ریزی و برگزار شد، ۴۲ نشست داخلی و خارجی برگزار گردید، اما کل هزینه ها به اندازه یک برنامه یک روزه معمولی در برخی نهادها نبود. این نشان می دهد که فعالیت ها با حداکثر صرفه جویی و بهره وری انجام می شود.

تداوم فعالیت های علمی و پژوهشی

وی با اشاره به ادامه فعالیت های علمی مجمع عالی حکمت اسلامی، گفت: با وجود شرایط اقتصادی کشور، مجمع عالی حکمت اسلامی فعالیت های خود را در حوزه پژوهش، آموزش و نشر ادامه می دهد. هم اکنون ۱۴ گروه علمی فعال در این مجموعه به صورت منظم جلسات خود را برگزار می کنند و در سال گذشته بیش از ۱۱۰ جلسه علمی تخصصی توسط این گروه ها برگزار شده است.

خراسانی در پایان تصریح کرد: علیرغم همه دشواری های اقتصادی، مجمع بر این باور است که فرهنگ و حکمت اسلامی باید همچنان زنده نگه داشته شود، چرا که این حوزه بیشترین آسیب را از مشکلات اقتصادی متحمل می شود، اما بنیان هویت فکری و فرهنگی جامعه نیز در همین حوزه هاست.