رمضان علی تبار، دبیر علمی همایش ملی «فلسفه منطق فهم دین»، طی سخنانی در این همایش اظهار کرد: منطق فهم دین به عنوان یک رویکرد عقلانی و فراگیر در حوزه مطالعات دینی است و این همایش در ادامه برنامه های پژوهشگاه به مناسبت روز جهانی فلسفه برگزار می شود که هر سال با محوریت فلسفه های مضاف یا فلسفه به معنای اعم طراحی می شوند.

وی افزود: پیش تر نیز در برخی همایش ها، موضوعاتی مرتبط با منطق فهم دین یا مباحث مشابهِ فلسفه های مضاف مانند فلسفه اصول فقه و اجتهاد حق گرا مورد توجه بوده و این همایش ادامه ای تخصصی تر بر همان مسیر است.

استاد گروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به اهداف اصلی این رویداد علمی گفت: ارائه تازه ترین دستاوردها در حوزه منطق فهم دین، تقویت گفتمان علمی و بازخوانی روش شناسی اجتهاد، تبیین نظریه ها و مدل های نو در منطق فهم دین، تبادل آراء و تضارب اندیشه های صاحب نظران، تبیین اهمیت و ضرورت توسعه منطق فهم دین در فضای علمی کشور، و زمینه سازی برای فعالیت های پژوهشی آینده در این حوزه از اهداف همایش است.

دبیر علمی همایش با اشاره به مهم ترین محورهای همایش گفت: مبادی و مبانی منطق فهم دین (معرفت شناختی و غیرمعرفت شناختی)، موضوع و ماهیت منطق فهم دین و تبیین گستره آن، نسبت و مناسبات منطق فهم دین با حوزه هایی همچون اصول فقه، قواعد تفصیلی و روش اجتهاد، الگوها و نظریه های نوین همچون الگوریتم اجتهادی و مدل های بیرونی درجه دو در مطالعه معرفت دینی از محورهای اصلی همایش است.

علی تبار با ارائه گزارشی از وضعیت مقالات دریافتی اظهار داشت: بیش از ۳۰ مقاله به دبیرخانه رسیده که ۲۵ مورد آن مرتبط با محورهای همایش بوده است. از میان این آثار، ۱۰ مقاله به صورت سفارشی تهیه شده و مجموعه مقالات برتر در نشریات علمی پژوهشگاه و دیگر مجلات منتشر خواهد شد.

وی همچنین به برگزاری پیش نشست های علمی در مراکز مختلف حوزوی و دانشگاهی اشاره کرد و گفت: این نشست ها در مؤسسه امام صادق(ع)، برخی مراکز مشهد، پژوهشگاه و دیگر مؤسسات علمی برگزار شده و نقش مهمی در غنای علمی همایش داشته است.

دبیر علمی همایش در بخش پایانی سخنان خود بر ضرورت گسترش مباحث میان رشته ای در حوزه منطق فهم دین تأکید کرد و افزود: چالش های نوظهور مانند تحولات فضای مجازی، فناوری های نوین از جمله هوش مصنوعی، داده کاوی و زبان شناسی محاسباتی، ظرفیت های تازه ای برای مطالعه فهم دین ایجاد کرده اند و این موضوعات باید در برنامه های آتی همایش ها مورد توجه قرار گیرد.

استاد گروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ابراز امیدواری کرد: مجموعه مقالات و مباحث ارائه شده در این رویداد، زمینه ای برای تعمیق مباحث اجتهاد و توسعه مطالعات روشی در فهم دین باشد.

حجت الاسلام والمسلمین شاکرین هم در سخنانی اظهار داشت: گروه منطق فهم دین در سال ۱۳۸۶ در پی ارشادات مرحوم آیت الله مصباح یزدی(ره) و با همت و طراحی استاد رشاد در پژوهشکده حکمت و دین پژوهی آغاز به کار کرد و چهار ماموریت عمده را بر عهده گرفت.

وی افزود: این گروه از ابتدا چهار مأموریت اصلی را بر عهده داشت: اول؛ پیگیری و توسعه تحقیق کلیدی در حوزه مبانی و منطق اکتشاف دین و تدوین روش های تخصصی حوزه های مختلف معارف دینی، دوم؛ تحلیل و آسیب شناسی و نقد و نوسازی میراث روش شناختی اندیشه اسلامی و و نوسازی آن در عرصه فهم و کاربست دین. سوم؛ مطالعه و نقد مبانی و آرای جدید و الگوها و اندیشه های معاصر در زمینه های روش شناسی فهم به خصوص نظریاتی که در حوزه هایی همچون معنا شناسی، نشانه شناسی، زبان شناسی و دیگر دانش های مرتبط با حوزه ی فهم و معرفت دینی یا فلسفه معرفت دینی، و چهارم؛ مطالعه تطبیقی و مقارن علوم و آرای مطرح در حوزه منطق فهم دین و کاربست و پیاده سازی و اجرای دین.

وی ادامه داد: این گروه به لحاظ ساختار معرفتی مشتمل بر هفت حوزه تمحض هست؛ یکی حوزه «فلسفه و مبانی فهم دین» که بیشتر به مباحث کلی تر و کلان تر و ناظر به همه حوزه ها می پردازد. یکی حوزه «منطق عقاید دینی»، دیگری حوزه «منطق اجتهاد فقهی و احکام دینی» است، دیگری حوزه «منطق اخلاق و فقه الاخلاق»، حوزه «منطق علم دینی» و به طور خاص تر «منطق علوم انسانی اجتماعی» و همچنین «منطق تعلیم و تربیت اسلامی» که دو حوزه اخیر بسیار به حوزه اجرا و کاربست نزدیک تر است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به اعضای هیئت علمی گروه منطق فهم دین اشاره کرد و افزود: آیت الله رشاد، دکتر عرب صالحی، دکتر عبدالحمید واسطی، دکتر علی تبار و دکتر مسعود فیاضی از جمله محققان و اعضای هیئت علمی گروه هستند که دارای آثار متعددی در قالب کتاب و مقاله هستند.

مدیرگروه منطق فهم دین افزود: گروه منطق فهم دین تاکنون ۳۳ کتاب و بیش از ۵۰۰ مقاله علمی منتشر کرده و دو همایش ملی، ده ها کرسی ترویجی، چندین کرسی علمی و نوآوری و همکاری های گسترده علمی از جمله تعامل با قطب فلسفه دین را در کارنامه خود دارد.