قرن چهارم و پنجم هجری یکی از درخشان‌ترین دوره‌های تاریخ تشیع پس از آغاز عصر غیبت است. گردآوری و تدوین منابع اصلی حدیث شیعه و نیز تدوین و تألیف نخستین آثار برجسته و مهم در عرصه‌های تفسیر، کلام، فقه و اصول فقه، محصول این عصر است و بیشترین سهم را در این زمینه دو حوزه مهم قم و بغداد بر عهده داشته‌اند. در این میان تلاش و همت والای محدّثان و عالمانی چون شیخ صدوق، شیخ مفید، سیّد مرتضی، سیّد رضی و شیخ طوسی می‌درخشد.

اینک که در آستانه هزارۀ وفات سیّد مرتضی (۴۳۶ ق) - یعنی سال ۱۴۳۶ قمری- قرار گرفته‌ایم، آستان مقدّس حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) و مؤسسه علمی- فرهنگی دارالحدیث، با همراهی و مشارکت چند نهاد و مرکز بزرگ علمی- فرهنگی تصمیم به برگزاری کنگره بین المللی سیّد مرتضی گرفته‌اند.

در کنار تصحیح آثار سیّد مرتضی و نیز تالیف آثاری چند در زمینۀ ابعاد و عرصه‌های زندگی علمی و اندیشه‌های سیّد مرتضی، نگارش مقالات علمی ـ پژوهشی، جایگاه ویژه‌ای دارد.

از این رو محقّقان و پژوهشگران ارجمند را به مشارکت علمی و معنوی در این کنگره و به ویژه نگارش مقاله دعوت می‌کنیم. گفتنی است به جهت قرابت یا وابستگی برخی از عرصه‌های زندگی سیّد مرتضی با برادرش سیّد رضی، در این عرصه­ها، سیّد رضی نیز می­تواند موضوع پژوهش قرار گیرد. بنابر این در پایان محورها، بخش ویژه­ای را به سیّد رضی اختصاص داده‌ایم.

موضوعات پیشنهادی برای تدوین مقالات از این قرار است (و البته از موضوعات مرتبط دیگر نیز استقبال می‌شود):

زیست‌نامۀ سیّد مرتضی

ولادت و وفات

خاندان

فضای علمی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی

استادان و شاگردان سیّد مرتضی

استادان (شیخ مفید، شیخ صدوق، احمد بن سهل دیباجی، ابن نباته، مرزبانی و ...)

شاگردان (شیخ طوسی، سلّار، ابو الصلاح حلبی، ابن برّاج، کراجکی، ابن حمزه، صهرشتی، دوریستی و ...)

سلوک اخلاقی و معنوی سیّد مرتضی

اخلاق فردی

اخلاق اجتماعی

تعامل با مخالفان

دیدگاه­های اخلاقی

آثار و نوشته‌های سیّد مرتضی

آثار چاپ شده

آثار خطّی

آثار مفقود

جامعۀ شیعی در دوران سیّد مرتضی

بغداد در قرن ۴ و ۵

حکومت آل بویه

خلفای بنی عباس

تعامل مکتب قم و بغداد

تعامل فرقه­های شیعه با یکدیگر

فعالیت‌های اجتماعی سیّد مرتضی

مرجعیت عامّه شیعه

نقابت سادات

امارت حجّاج

ریاست دیوان مظالم

قضاوت

مناصب دیوانی (حکومتی) دیگر

اندیشه‌های قرآنی و حدیثی سیّد مرتضی

تأویل

نفی تحریف قرآن

نظریه صرفه و اعجاز

عدم حجیت خبر واحد

فقه الحدیث

آرای ویژۀ قرآنی و حدیثی

اندیشه‌های کلامی (اعتقادی) سیّد مرتضی

کلام الله

ایمان و کفر

عدل الهی

غلوّ

آرای ویژه کلامی

اندیشه‌های فقهی- اصولی سیّد مرتضی

بنیان‌گذاری اصول فقه شیعه

نظریه اجتهاد و تقلید

نوآوری‌های فقهی و اصولی

آرای ویژه فقهی و اصولی

اندیشه‌های فرهنگی- اجتماعی سیّد مرتضی

آرای سیاسی- اجتماعی

تقریب و تفاهم مذهبی

جایگاه و آرای ادبی سیّد مرتضی

اشعار

آرای ادبی

مباحث روشی و روش­شناسی سیّد مرتضی

روش‌شناسی سیّد مرتضی در عرصه‌های علمی

تعامل سیّد مرتضی با آراء و اندیشه‌ها و مذاهب عصر خود

عقل‌گرایی سیّد مرتضی

تعامل عالمان شیعی در ادوار بعدی با آراء و نظرات سیّد مرتضی

سیّد مرتضی در آثار و متون عالمان اهل سنّت

سیّد رضی

مناسبات سیّد رضی با سیّد مرتضی

اندیشه ها و آرای علمی سیّد رضی

فضای تألیف نهج البلاغه

مهلت ارسال مقالات: پایان بهمن ماه ۱۳۹۳

نشانی دبیرخانه: قم، بلوار پانزده خرداد، چهارراه نوبهار، بعد از  شهرک جهاد، مؤسسۀ علمی ـ فرهنگی دارالحدیث، دبیرخانۀکنگره‌ها.

تلفن: ۳۷۱۷۶۱۳۰ ـ ۰۲۵

نمابر (فکس): ۳۷۱۷۶۱۴۱ ـ ۰۲۵

رایانامه (ایمیل): Info@Hadithcongresses.ir

نهادها و مراکز برگزار کننده (به ترتیب الفبا):

آستان حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)

انجمن آثار و  مفاخر فرهنگی کشور

بنیاد پژوهش­های اسلامی آستان قدس رضوی

پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

جامعة المصطفی العالمیة

دانشگاه ادیان و مذاهب

سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی

کتاب­خانه­ های تخصّصی وابسته به دفتر حضرت آیة الله العظمی سیستانی

مؤسسۀ حفظ و نشر تراث اسلامی

مؤسسۀ علمی- فرهنگی دارالحدیث

مجمع جهانی اهل بیت (ع)

مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی(نور)

معاونت پژوهش مرکز مدیریت حوزه­ های علمیه