بیست و هشتمین نشست سران اتحادیه عرب روز گذشته درحالی در اردن آغاز به کار کرد که جهان عرب بیش از هر زمان دیگری با مشکلات و اختلافات داخلی دست و پنجه نرم می‌کند.

بحران‌های منطقه به وضوح بر این نشست سایه انداخته بود، به نحوی که اغلب سران عربی وضعیت کنونی را نگران کننده توصیف و بر لزوم ایفای نقش جدی‌تر از سوی کشورهای عضو تاکید کردند.

ادامه بحران در سوریه، مواجهه کشورهای عربی با تروریسم، مساله فلسطین و راه حل دو دولت، مبارزه عراق با داعش، جنگ دوساله ائتلاف سعودی با یمن، ادامه درگیری در لیبی، ادامه اختلافات داخلی در جهان عرب و مشکلات معیشتی و اقتصادی کشورهای عربی را می‌توان از مهم‌ترین سرفصل‌های این نشست دانست.

محمد ولد عبدالعزیز، رییس جمهور موریتانی و رییس دوره قبل سران اتحادیه عرب پس از سخنرانی کوتاهی، ریاست دوره بیست و هشتم اتحادیه عرب را به ملک عبدالله، پادشاه اردن تحویل داد. 

پادشاه اردن: جهان عرب و چالشی جدی به نام تروریسم
عبدالله بن حسین، پادشاه اردن تروریسم را چالشی جدی برای وحدت جهان عرب دانست و گفت: تروریسم به دنبال خدشه وارد کردن به وجهه دین حنیف اسلام است.

وی با انتقاد از ادامه شهرک‌سازی‌های صهیونیستی در فلسطین اشغالی، خاطرنشان کرد: اسرائیل با این اقدامات فرصت‌های صلح را تضعیف می‌کند.

او همچنین از تلاش‌ها برای بازگشت امنیت و آرامش به یمن و لیبی حمایت کرد و گفت: کشورهای عربی باید زمام امور را به دست گرفته و مانع از هرگونه دخالت خارجی شوند.

پادشاه اردن از عملیات نیروهای امنیتی عراقی در مبارزه با تروریسم تمجید و ابراز امیدواری کرد که پیروزی‌های اخیر مقدمه ای برای یک راهکار سیاسی فراگیر در این کشور شود.

پادشاه عربستان: لزوم حل مسالمت آمیز بحران یمن!
از سوی دیگر ملک سلمان، پادشاه عربستان تروریسم و رادیکالیسم را مهم‌ترین خطر امروز جهان عرب توصیف کرد. 

او همزمان با دومین سالگرد حمله نیروهای ائتلاف سعودی به یمن، بر لزوم حل مسالمت آمیز بحران یمن تاکید کرد و مدعی شد که بحران یمن باید بر اساس راهکار شورای همکاری خلیج فارس و نتایج گفت‌وگوهای داخلی حل و فصل شود.

ملک سلمان ادامه داد: کشتار و به حاشیه راندن ملت سوریه، ضرورت یک راهکار سیاسی سریع را ایجاب می‌کند.

پادشاه عربستان که کشورش در اغلب بحران‌های منطقه نقش دارد، از طرف‌های درگیر در بحران لیبی خواست که برای حفظ امنیت و آرامش و وحدت این کشور تلاش کنند.

امیر کویت: ضرورت گفت‌وگو با ایران
صباح احمد جابر صباح، پادشاه کویت نیز به انتقاد از وضعیت کنونی منطقه پرداخت و گفت: نگاهی حقیقی به وضعیت کنونی نشان می‌دهد که ادامه این روند تنها به تفرقه بیشتر می‌انجامد.

وی بهار عربی را عامل اصلی ناامنی کشورهای عربی دانست و افزود: باید از اشتباهات پیشین درس عبرت بگیریم و در راستای مصون سازی جامعه‌هایمان تلاش کنیم.

پادشاه کویت با ابراز نگرانی نسبت به وضعیت یمن، مدعی شد: ابتلای ملت یمن به مشکلات کنونی نتیجه نافرمانی در قبال اراده عربی و بین المللی است که مسیر را برای راه حل مسالمت آمیز هموار کرده اند.

صباح همچنین از جمهوری اسلامی ایران خواست که به اصول روابط و قوانین بین المللی که بر احترام به تمامیت ارضی، عدم دخالت در امور داخلی و احترام ملزومات حسن همجواری تاکید می‌ورزد، پایبند باشد.

او همچنین امیدواری خود را برای ادامه گفت‌وگوهای سازنده بین ایران و کشورهای عربی به منظور ایجاد آرامش و امنیت ابراز داشت.

رییس جمهور مصر: ضرورت عدم دخالت در امور داخلی سوریه
ژنرال عبدالفتاح السیسی، رییس جمهور مصر در سخنانی با انتقاد از دخالت‌های خارجی طی سال‌های اخیر در امور جهان عرب، گفت: توسعه تروریسم از خطرناک‌ترین چالش‌های امروز امت عربی است.

وی بر لزوم فعالیت همزمان در دو جبهه مبارزه جدی با تروریسم و تقویت مؤسسه‌های دولتی تاکید کرد و گفت: فعالیت جدی فکری و فرهنگی الازهر مصر برای مقابله با تندروی و نشر اعتدال به منظور همزیستی مسالمت آمیز در منطقه ضروری است.

بحران سوریه، محور دیگر سخنان سیسی بود. رییس جمهور سوریه با انتقاد از دخالت‌های خارجی در امور این کشور، گفت‌وگوهای ژنو را راهگشا دانست و خاطرنشان ساخت: راهکار سیاسی تنها راه برای پایان مشکلات سوریه است. تحقق آمال ملت سوریه به واسطه مبارزه با تروریسم و حفاظت از مؤسسه های دولتی امکان پذیر است.

او حمایت کامل خود از دولت عراق در مبارزه با داعش را اعلام کرد و پیروزی کامل عراق در برابر تروریسم را بسیار نزدیک دانست.

مساله فلسطین و راه حل دو دولت از سرفصل‌های دیگر سخنرانی رییس جمهور مصر در بیست و هشتمین نشست سران کشورهای عربی بود.

امیر قطر: ممانعت از تشکیل رژیمی نژادپرست در فلسطین
تمیم بن حمد پادشاه قطر به تاثیرات منفی اختلاف‌نظر کشورهای عربی بر همکاری‌های عربی اشاره و تصریح کرد: تروریسم امروز به خطری برای همگان تبدیل شده است.

پادشاه قطر با بیان "اجبار صهیونیست‌ها به توقف شهرک سازی و محاصره غزه ضروری است"، گفت: اسرائیل باید مجبور به گفت‌وگوهای جدی با فلسطین شود تا از ایجاد یک رژیم نژادپرستانه جلوگیری شود. 

او وحدت گروه‌های فلسطینی را بسیار حیاتی دانست و بر لزوم آزادسازی سرزمین‌های اشغالی از جمله جولان تاکید کرد.

تمیم بن حمد آتش بس در سوریه را خوب اما ناکافی دانست ومدعی شد: مشکلات سوریه باید براساس توافقات ژنو 1 و برپایی یک حکومت انتقالی حل و فصل شوند. 

وی همچنین با حمایت از دولت عبدربه منصور هادی و مشروع خواندن آن، خواستار حفظ وحدت و استقرار یمن و حل و فصل مشکلات بر اساس راهکاری شورای همکاری خلیج فارس شد.

رییس حکومت خودگردان: ادامه تلاش دیپلماتیک ضد شهرک سازی
محمود عباس، رییس حکومت خودگردان فلسطین نیز با اشاره به دیدار اخیر خود با دونالد ترامپ، از وعده رییس جمهور جدید آمریکا به حمایت از ازسرگیری مذاکرات صلح خبر داد.

وی درحالی بر ادامه تلاش‌های دیپلماتیک حکومت خودگردان به مقابله با شهرک سازی های صهیونیستی تاکید کرد که مذاکرات و اقدامات این حکومت در طول سال‌های اخیر نتوانسته مانع از اقدامات اشغالگرانه دولت بنیامین نتانیاهو شود.

رییس حکومت خودگردان تاکید کرد که اسرائیل با سرعت بخشیدن به شهرک سازی، راهکاری صلح را تضعیف می‌کند.

وی تلاش اسرائیل برای به رسمیت شناختن دولت یهودی را محکوم کرد و نسبت به تغییر نبرد سیاسی به نبردی دینی از سوی صهیونیست‌ها هشدار داد.

محمود عباس در پایان بر لزوم بازسازی نوار غزه و توقف محاصره آن تاکید کرد. 

رییس جمهور تونس: ابراز نگرانی از وضعیت لیبی
الباجی قائد السبسی، رییس جمهور تونس نیز نسبت به وضعیت لیبی ابراز نگرانی و تاکید کرد که تونس برای استقرار و آرامش لیبی همه تلاش خود را به کار گرفته است.

وی افزود: تونس، الجزایر و مصر طرحی را برای ایجاد راهکار سیاسی به منظور دست یافتن به توافقی بین طرف های درگیر در لیبی دنبال می‌کنند.

السبسی با ابراز تاسف از فقدان نقش فعال از سوی کشورهای عربی در بحران سوریه، گفت: تجربه نشان داده است که گزینه نظامی در سوریه کارساز نیست و تنها به راهکار سیاسی می‌توان امیدوار بود.

رییس جمهور تونس حمایت خود از دولت و ارتش عراق در مبارزه با داعش را اعلام کرد.

رییس جمهور لبنان: اتحادیه عرب به وحدت عربی کمک کند
میشل عون، رییس جمهور لبنان درحالی به سخنرانی در نشست سران اتحادیه عرب پرداخت که نامه روز گذشته پنج تن از روسای پیشین لبنان به دبیرکل این اتحادیه حاشیه ساز شده بود. برخی هدف از این نامه که در آن سلاح مقاومت اسلامی لبنان نامشروع خوانده شده بود را پیش دستی نسبت به سخنرانی میشل عون، هم پیمان حزب الله لبنان دانسته بودند.

سخنرانی میشل عون اما فارغ از هرگونه مسائل حاشیه ای بر لزوم مقابله جدی جهان عرب با چالش‌های پیش رو تاکید داشت. رییس جمهور لبنان با اشاره به زیان همگان از جنگ و جنایت‌های تروریستی، گفت: اتحادیه عرب وظیفه دارد که در مرحله کنونی اقدامات وحدت زا را در دستور کار قرار دهد.

وی با اشاره به اینکه لبنان به صورت غیر مستقیم از تروریسم زیان دیده است، گفت: امروز کشورمان جمعیتی معادل با نصف جمعیت لبنان، پناهنده سوری و فلسطینی در خود جای داده است که با توجه به محدودیت‌های لبنان دشواری‌هایی را ایجاد کرده است.

میشل عون در پایان بر حمایت کشورش از هرگونه گفت‌وگو و مذاکره برای برون رفت از مرحله کنونی تاکید کرد.

رییس جمهور عراق: عراق در آستانه یک پیروزی بسیار بزرگ است
حیدر العبادی، رییس جمهور عراق با اشاره به عدم توانمندی هیچ کشوری در حفظ امنیت خود به دور از امنیت سایر کشورها، گفت: تروریسم هیچ کشوری را مستثنی قرار نمی‌دهد، پس باید به مبارزه فراگیر با آن پرداخت.

رییس جمهور عراق لزوم پایان دادن به اختلافات حاشیه ای و زورآزمایی‌های منطقه ای را ضروری دانست و خاطرنشان کرد: نسل جوان امروز نیازمند اشتغال است. با استفاده از این نیروی انسانی می‌توان به مقابله با فقر و عقب افتادگی رفت و از افتادن جوانان به دام تندروی و افراط ممانعت کرد.

وی عراق را متحد تر از هر زمان دیگر دانست و افزود: عراق امروز در آستانه یک پیروزی بسیار بزرگ است که به واسطه طوایف و مذاهب مختلف این کشور رقم خورد.

العبادی ادامه داد: داعش درحالی مدعی حمایت از اهل سنت شد که همه طوایف و پیروان همه مذاهب عراق را به قتل رساند و همچنین به وجهه اسلام خدشه وارد کرد.

رییس جمهور عراق با تاکید براینکه کشورش تاوان سنگینی را به خاطر گفتمان طیفه ای پرداخت، گفت: عراق پس از شکست داعش وارد مرحله جدیدی می شود که در این مرحله نیازمند همکاری امنیتی با کشورهای منطقه برای جلوگیری از انتشار داعش به سایر کشورها است.

وی در پایان با تقدیر از مراجع دینی کشورش که به حمایت از مردم پرداختند، از ارتش عراق، پیشمرگه، الحشد الشعبی و نیروهای داوطلب مردمی که به مبارزه با داعش پرداختند تشکر کرد.

حاشیه های بیست و هشتمین نشست سران اتحادیه عرب:
ـ جایگاه سوریه در نشست سران اتحادیه عرب برای چندمین سال پیاپی خالی است.
ـ عبدالفتاح سیسی، رییس جمهور مصر، همزمان با آغاز سخنرانی حمد بن تمیم، پادشاه قطر جایگاه خود را ترک کرد و به خارج از سالن رفت تا نشان دهد اختلافات مصر با قطر همچنان پابرجاست.
ـ آنتونیو گوتیرس، دبیرکل سازمان ملل که مهمان ویژه نشست سران اتحادیه عرب بود در سخنان خود به آیاتی از قرآن کریم اشاره کرد.
ـ فدریکا موگرینی، نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور خارجه سخنان خود را به زبان عربی آغاز کرد.
ـ عدم مشارکت ملک محمد السادس پادشاه مغرب، قابوس بن سعید پادشاه عمان و عبدالعزیز بوتفلیقه رییس جمهور الجزایر از نکات حائز اهمیت در کنفرانس اردن بود.