در آستانه هفته پژوهش و فناوری، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در صدد برگزاری مراسم «افتتاح آزمایشگاه هوش مصنوعی و علوم اسلامی و انسانی» و «نمایشگاه دستاوردهای هوش مصنوعی در محصولات مرکز نور» است. برای آشنایی بیشتر با کارکردهای هوش مصنوعی در علوم اسلامی و انسانی و نیز برنامه های نمایشگاهی مرکز در هفته پژوهش با جناب آقای مهندس ربیعی زاده مدیر بخش داده کاوی معاونت فنی به گفتگو نشسته ایم که توجه شما را به این مصاحبه جلب می کنیم.

با سلام و تشکر از فرصتی که برای ما فراهم نموده اید، خواهشمند است برای آشنایی بیشتر کاربران مرکز نور درخصوص هوش مصنوعی و کارکردهای آن در محصولات توضیحاتی را ارائه فرمایید.

پیشاپیش فرارسیدن هفته پژوهش را به تلاشگران عرصه پژوهش و فناوری تبریک می گویم. استفاده از هوش مصنوعی در محصولات نور از سالیان دور در مرکز رقم خورده است. انباشت داده های متنی و نیز فرآوری این اطلاعات در گذر زمان، گنجینه ارزشمندی در مرکز نور فراهم کرده و این فرصت را فراهم نموده که با استفاده از هوش مصنوعی از مرحله جستجوی لفظی به جستجوی معنایی گذر کنیم و در این رهگذر، ابزارها و ارزش های افزوده متنوعی جهت استفاده محققان و پژوهشگران تولید و ارائه نماییم.

طی سال های متمادی فعالیت و دیجیتال سازی کتب در مرکز، فرآوری اطلاعات با تایپ کتب، برچسب گذاری، اعراب زنی، نمایه زنی و. .. صورت گرفته و اکنون گنجینه کتابخانه دیجیتال مرکز(پایگاه نورلایب) با بیش از 70 هزار جلد کتاب، پشتوانه بسیار مناسبی برای پژوهش های فناورانه و هوش مصنوعی فراهم نموده است و برخی از محصولات مرکز نظیر سمیم نور، بر همین مبنا پایه گذاری شده اند.

با افتتاح آزمایشگاه هوش مصنوعی نور قرار است چه اتفاق جدیدی صورت بگیرد؟

مرکز طی این سال ها زیست بوم موردنیاز برای کاربست هوش مصنوعی در حوزه علوم اسلامی و انسانی را فراهم و تکمیل نموده است. در حال حاضر توانایی تولید و عرضه پیکره های استاندارد و سرویس های مورد نیاز در پردازش هوشمند محتوا در مرکز فراهم گردیده و بر این اساس پیگیر هم افزایی با مجموعه های فعال در حوزه هوش مصنوعی و علوم اسلامی و انسانی هستیم و بسترهای لازم را نیز در این راستا فراهم نموده ایم. ما به دنبال تعامل حداکثری با مراکز علمی، پژوهشی و دانشگاه ها هستیم؛ این اهداف در قالب آزمایشگاه هوش مصنوعی قابل پیگیری خواهند بود.

به نظر می رسد مرکز پیش از این نیز به مقوله هوش مصنوعی پرداخته و فعالیت های اطلاع رسانی نیز در این زمینه انجام داده است.

بله درست است، ما برای اولین بار در سال 90 همایش کاربرد هوش مصنوعی در علوم اسلامی را برگزار کردیم. سال گذشته نیز در همایش هوش مصنوعی و علوم اسلامی که مرکز مدیریت حوزه برگزار کرده بود، حضور فعالی داشتیم. از ده سال پیش تا کنون فعالیت های متنوعی در هوش مصنوعی مرکز صورت گرفته و تلاش داشته و داریم دستاوردهای خود را در این حوزه در قالب مقالات پژوهشی در فضای علمی ایران و جهان انتشار دهیم. به علاوه اینکه آمادگی داریم در جهت همکاری و هم افزایی، راهکارهای تخصصی پردازش هوشمند را به مراکز، مؤسسات و پژوهشگاه های علوم اسلامی و انسانی ارائه دهیم.

در صورت امکان برخی از دستاوردهای مرکز در حوزه هوش مصنوعی و علوم اسلامی و انسانی را معرفی فرمایید.

از هوش مصنوعی استفاده های متنوعی در محصولات مرکز داشته ایم که مهم ترین آن ها عبارتند از:

 ۱. تحلیل گر صرفی و ریشه یاب هوشمند کلمات که از آن در پایگاه جامع قرآن و قاموس نور استفاده شده است.

 ۲. سامانه های پیشنهاددهی محتوای احادیث و مقالات که در پایگاه های جامع الاحادیث و نورمگز به کار گرفته شده است.

 ۳. از سرویس های آیه یاب و حدیث یاب در پایگاه نورلایب استفاده شده است.

 ۴. سامانه مشابه یابی و تقلب یابی سمیم نور.

 ۵. تحلیل استنادات مقالات و پیونددهی پاورقی کتب.

در نمایشگاه جانبی چه چیزهایی به بازدیدکنندگان عرضه خواهد شد؟

در این نمایشگاه همکاران اینجانب بازدیدکنندگان را با چرخه تولید، فرآوری و عرضه محصولات در حوزه هوش مصنوعی آشنا خواهند کرد، ضمن اینکه کارکردهای هوش مصنوعی در محصولات مرکز به علاقمندان توضیح داده خواهد شد. در کنار این نمایشگاه کاربران محترم می توانند از سایر ویژه برنامه های مرکز نظیر تخفیفات ویژه هفته پژوهش و نیز نشست های تخصصی و وبینارهای آموزشی و همچنین مراسم افتتاحیه آزمایشگاه نیز بهره مند شوند.

لازم به ذکر است، مراسم افتتاحیه آزمایشگاه هوش مصنوعی و علوم اسلامی و انسانی با سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین دکتر سید سعیدرضا عاملی دبیر محترم شورای عالی انقلاب فرهنگی، پنجشنبه 18 آذر ساعت 15:30 برگزار خواهد شد.